Bota po rrëshqet drejt kaosit

Rritet rreziku nga armët bërthamore

Tensionet mbi armët bërthamore janë ngritur më tej pasi Donald Trump tha se Koreja e Veriut do të përballet me "zjarr dhe tërbim që bota kurrë nuk e ka parë më herët", pasi inteligjenca amerikane arriti në përfundimin se shteti komunist ka prodhuar një raketë bërthamore të miniaturizuar.

Rritet rreziku nga armët bërthamore

Ndërsa regjimi i Phenianit rrit frekuencën me të cilën po kryen teste raketore, sekretari amerikan i mbrojtjes Jim ‘Mad Dog’ Mattis ka paralajmëruar më parë Korenë e Veriut për një përgjigje “efektive dhe të madhe” nëse Pheniani përdorte armë bërthamore.

 

Në anën tjetër, retorika lë të kuptohet në një kthim të zgjerimit të arsenalit bërthamor në të gjithë botën. Në dhjetor, presidenti rus Vladimir Putin u tha në një takim shefave të mbrojtjes se fuqizimi i aftësive bërthamore duhet të jetë një objektiv kyç për vitin 2017. Donald Trump më pas në Tëitter u kundërpërgjigj duke deklaruar se do të bëjë të njëjtën gjë.

 

Kjo retorikë ka çuar në shqetësime në lidhje me kapacitetin bërthamor të botës dhe paparashikueshmërinë e atyre që janë përgjegjës për reduktimin e tyre. Duket se bota është larg për të “ardhur në vete ” – me miliona kilotonë tashmë janë pronë e ushtrive në mbarë botën.

 

Shtetet bërthamore të botës kanë rreth 15,000 raketa – shumica e të cilave i përkasin SHBA-ve dhe Rusisë. Vlerësohet se vetëm 10,000 prej tyre janë pjesë e shërbimit ushtarak, ndërsa pjesa tjetër presin çmontimin, sipas Shoqatës së Kontrollit të Armëve.

 

Janë pesë shtete që posedojnë armë bërthamore: Kina, Franca, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara. Këto janë pranuar zyrtarisht si poseduese të armëve të tilla nga Traktati për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore.

 

Ky traktat pranon dhe legjitimon arsenalet e tyre, por ato nuk duhet t’i zhvillojnë ose mbajnë përgjithmonë. Në të vërtetë, ato janë zotuar t’i eliminojnë ato.

 

Ka edhe katër vende të tjera që kanë armë bërthamore: Pakistani, India, Izraeli dhe Koreja e Veriut. Këto vende nuk e kanë nënshkruar traktatin, dhe së bashku posedojnë rreth 340 armë bërthamore.

 

Por Rusia dhe SHBA-të kanë më shumë armë të tilla në botë – duke dominuar të gjitha vendet e tjera, duke ndarë së bashku 88 për qind të arsenalit botëror.

 

Grumbullimi i rreth 14,900 armëve bërthamore në botë ka fuqi të mjaftueshme për të vrarë miliona njerëz dhe për të rrafshuar dhjetëra qytete.

 

Sipas hulumtimit të Telegrafit, vlerësohet se arsenalet e SHBA-ve dhe Rusisë kombinohen me fuqi që barazohet me 6,600 megatonë. Kjo është një e dhjeta e energjisë totale diellore të marrë nga Toka çdo minutë.

 

Sipas faqes së internetit të NukeMap, rënia e një B-83, bomba më e madhe në arsenalin aktual të SHBA, do të vriste 1.4 milion njerëz gjatë 24 orëve të para, kurse 3.7 milionë të tjerë do të plagoseshin, pasi rrezja e rrezatimit termik arrin në 13 km.

 

Gjithashtu, “Tsar Bomba” është bomba më e madhe e Rusisë e testuar. Nëse kjo bombë hidhet në Nju Jork, vlerësohet se mund të vras 7.6 milion njerëz dhe të plagos 4.2 milion të tjerë. Pasojat bërthamore mund të arrijnë një sipërfaqe të përafërt prej 7,880 km me një erë prej 15 mph, duke ndikuar te miliona njerëz.

 

Arsenalet e Amerikës dhe të Rusisë rregullohen nga disa traktate që vendosin kufijtë mbi numrat dhe llojet e kokave të kokës dhe sistemet e shpërndarjes që ata kanë.

 

Nëse secili vend do të zgjeronte kapacitetin e tyre bërthamor edhe më tej, siç kanë sugjeruar Trump dhe Putin, mund të thyejnë këto marrëveshje dhe ta zhytin botën në një Luftë të Ftohtë të re.