Natyra e Kosovës, tradita kulturore dhe jeta e gjallë urbane janë vetëm disa nga karakteristikat e këtij shteti të re.
Më e veçantë është mirëpritja dhe njerëzit shumë të dashur, shkruan magazina Lufhansa, transmeton gazetametro.net
Myezini po thërret. Zëri i tij zakonisht del nga altoparlantët në minaret e alrta të xhamive.
Festa më e madhe e Kosovës e njohur si Dokufest, një festival muzikor dhe i filmash, dhe një magnet për mendjet krijuese dhe adhuruesit e kulturës nga i gjithë vendi.
Ka edhe më shumë dhe djem në veshje të verës që zakonisht dalin e shëtisin në shëtitoren e lumit.
Njeriu që fshihet pas kësaj feste është Veton Nurkollari, një pesëdhjetë e diçka vjeçarë, që filloi veprimtarinë tij 15 vjet më parë.
“Gjithçka që donim atëherë, ishte që kinema e vjetër të rihapte”, shpjegoi ai. “Ne nuk kishim asnjë ide se si të organizonim një festival.”
Dokufesti tani zgjat një javë të plotë, mbi 200 filma janë shfaqur dhe festivalistët mund të kërcejnë gjatë gjithë natës larg në Parkun e Marashit.
Ky festival tërheq 30 000 njerëz si vizitorë, ndërsa banorët e këtij qyteti i japin me qira dhoma e tyre të lira për të kompensuar mungesën e hoteleve. Vizitorët ndërkombëtarë gjithnjë e më shumë po i bashkohen këtij festivali.
Ata shkrepin fotografi në urën osmane të gurit, hammamit që është mbështjellë me skela për vite dhe xhaminë e Sinan Pashës me freskat e tij të lulëzuara që janë restauruar me pak financiare ndihmë nga Turqia.
Festivali ka një moto të ndryshme çdo vit, dhe këtë herë është moto “E ardhmja”, një në një seri temash që kanë të bëjnë me politikën, të cilat deri më tani kanë përfshirë e kanë përfshirë “Migracionin” dhe në vitin 2016 “Korrupsioni”, përcjell gazetametro.net.
“Ne jetojmë në një vend ku korrupsioni është i përhapur dhe përhapet çdo ditë më shumë”, thotë Veton Nurkollari.
“Ju ose mund të jetoni me të – ose ta luftoni.”
Sidoqoftë, shumica e vizitorëve duket se janë më të interesuar për festa sesa për politikë.
“Kjo është arsyeja pse unë e dua këtë”, thotë Blerta Zeqiri.
Dokufesti mbledh jerëz, në rrugët e të cilave zakonisht ata nuk kalojnë.
Regjisorja 38-vjeçare, na ka ofruar të na tregojë pikat e saj të preferuara. Ajo që fillon si një mini- turne merr gëzim në një dimension më të madh. Çdo disa hapa që ajo bën, ndalon dhe përshëndet një mik. Në kafenë e preferuar të Zeqirit, takojmë një grup tjetër shokësh sikur se një fotograf, një arkitekt, një pianist xhaz – një seksion kryq të krijimtarisë kosovare. Zeqiri urdhëron çaj dhe një tavolinë tavëllore, dhe luan kundër burrit të saj, duke biseduar dhe duke thërrmuar arra.
“Diku tjetër do t’i shihje vetëm meshkujt në një kafe si kjo, por Prizreni është më tolerant”, thotë ajo. Qyteti është gjithashtu shtëpi për boshnjakët, serbët, turqit, romët, goranët, të krishterët dhe shumë të tjerë. Në zemër të qytetit të vjetër është Teqja Halveti, një manastir dervish i ndërtuar në vitin 1835 në Prizren. Ne jemi këtu për të takuar Sheik Abidin Shehu, udhëheqësi shpirtëror.
Ne rrihemi rreth një tavoline prej druri të gdhendur; Dyshemeja është e mbuluar me tepih të rënda, dhe muret dhe tavani janë të gjitha të veshura me dru të errët. Ka një ndjenjë të nderuar për të gjitha – përveç sheikut, një 35-vjeçar i cili duket shumë i kësaj bote, duke u mbështetur në një motoçikletë dhe duke pozuar me syze dielli në plazh për fotot e Twitter. Shehu është shehu i nëntë në familjen e tij. “Shumë besojnë se ajo që bëjmë këtu është magjia misterioze, por ne vetëm rrotullohemi dhe rreth”, thotë ai. Pastaj ai ndez një cigare dhe na fton që të kthehemi në orën 22:30 për të parë ritualin javor.
Vallëzimi i dervishëve: kokat mbështjellin, rrethi mbyllet, këndimi merr zë të lartë.
Në ceremoni, burrat ngrihen, mbajnë duart dhe ngadalë rrotullohen në rreth. Kënga monotone shtohet në një lojë joshës për shikuesit. Shehu vulos këmbën e tij, tamburinët tronditin, burrat i vendosin krahët mbi supet e njëri-tjetrit. Të gjithë po kërcejnë sikur të jen nën ndikimin e një ekstaze. Pastaj ata shtrihen dhe e thonë një lutje e fundit. Kjo ndoshta është shfaqja më e mirë që mund të shihni këtu çdo mbrëmje, përcjell gazetametro.net.
Ditën tjetër, ne udhëtuam drejt Prishtinës, mbi kodra dhe nëpër fshatra me shtëpi me tulla të zhveshura. Shumica e këtyre ndërtesave janë paguar nga “Schatzat”, pasi kosovarët kështu i quajnë bashkatdhetarët dhe familjarët e tyre që u zhvendosën jashtë vendit për punë, shumica e tyre në Gjermani apo Zvicër. Ata vijnë në shtëpi gjatë pushimeve verore, për të parë të afërmit por edhe të martohen.
Ne kemi pa kolona të gjata të Mercedes- ave të zi dhe të BMW-ve, të mbushura plot me lule dhe tyl. Njerëzit këtu, me këto mënyra duan që ta shfaqin pasurinë e tyre.
“Përshëndetje”, burrat na thërrasin përderisa ecim përgjatë rrugës së Prishtinës.
Zemra patriotike e qytetit rreh këtu dhe statujat e shenjtorëve kombëtarë janë krenaria e tyre: Skënderbeu, Ibrahim Rugova dhe Nënë Tereza.
Është një bulevard i çuditshëm, i lidhur me një përzierje eklektike të kullës së qelqit, hotelit luksoz dhe skive të betonit socialist. Vetëm një pjesë e vogël e xhamive osmane mbeten, dhe nuk ka qendër historike të paprekur.
Ajo merr vendosmërinë e vërtetë për të admiruar monumentet e tjera: biblioteka kombëtare me velin e shufrave prej çeliku dhe 99 kupola, dhe Pallatin e Rinisë dhe Sporteve, janë një kryevepër e brutalizmit. Gjithkush e do monumentin para saj, megjithëse fjala “NEWBORN”, e shkruar në tre metra çelik, u shpall më 17 shkurt 2008, dhe ajo është shenjë e pavarësisë.
Çdo vit, që nga viti 2013, këtë shkronja kanë ndruar paraqitje, në mënyrë të veçantë për të shënuar përvjetorin. Këtë vit, shkronja N dhe W u vendosën të shtrirë për t’u lexuar nga lart “JO WALLS” si një kujtesë për lirinë e kufizuar të lëvizjes që kosovarët kanë.
Shumë duan të largohen, thotë Baton Domi 38 vjeç, një nga të paktët që u kthye. Ai është ulur në kopshtin e Soma Station Book. Shijet e muzikës së butë dalin nga restoranti që e hapi para dy vjet e gjysmë.
“Ky vend është shpirti i qytetit”, thotë ai, dhe me pamjen e klientëve të tij, ai ka të drejtë. Ku shihen gratë në veshjet të bukura dhe burrat në xhaketa.
“Unë kurrë nuk kam kërkuar ndonjëgjë të elitës”, thotë Domi, “të ftuarit sapo e zunë të gjithë vendin.” Ai u kthye 13 vjet më parë, pasi që studioi artin në Dallas dhe hapi një librari të vogël afër vendndodhjes së tij të tanishme. Arti është ende i rëndësishëm në Soma, kështu që gjatë ditës dyqani është një bibliotekë dhe hapësirë bashkë-zyre, dhe në mbrëmje, koncerte mbahen në kopsht. Muret janë të mbuluara me punën e fotografit kosovar, imazhet e burrave homoseksualë dhe mbretërve të zinxhirëve në Brazil.
“Vetëm disa vjet më parë, ne kishim akoma disa bare të këndshme këtu me grupe të gjalla”, thotë ai, “por të gjithë u nxorën jashtë. Shumë artistë të talentuar hoqën dorë për të fituar jetesën në një bankë – natës u bë më sterile. “Por nuk është e mërzitshme këtu: vallëzimi i ri i folklorit në Bahnhof dhe Klubi M Club, ndërsa Schatzis-i i lidhur me muskujt i thërret ritmet e hiphopit Në Duplex dhe 13 Rooftop. Ne vendosim të kalojmë këtë festë dhe të ngrihemi herët në mëngjes për një shëtitje.
Ujëvara e Mirushës, gjerësisht e konsideruar si një spektakël natyror, duket zhgënjyese, pasi një tub blu që lidh dy anët prish rënien më të ulët.
Sa më i lartë që ne ngjitemi, aq më e bukur bëhet. Në rënien e katërt, bankat ngushtohen për të formuar një grykë dramatike, dhe vetëm një litar i zbërthyer, pjesërisht i thyer i lidhur me murin, siguron mbështetje.
Ne u bëmë bashk me Ylber Berishën dhe Endriketa Bahtirin, dy banorë të Prishtinës në mesin e të tridhjetë të tjerëve, të cilët vijnë në male çdo fundjavë. Ata nxjerrin shishet e tyre të birrës nga pishina e akullt dhe na ftojnë të bashkohen me ta për një pirë në perëndim të diellit.
Nga 193 anëtarë të Kombeve të Bashkuara, 114 e njohin Republikën e Kosovës si një komb sovran, por shumica e serbëve e shohin atë si një pjesë të pandashme të atdheut të tyre. Dhe kështu Kosova, me rreth 1.8 milion banorë, prej të cilëve rreth 90 për qind janë shqiptarë, mbetet një vend i ndarë thellësisht. Dy nga vendet më të shenjta të Kishës Ortodokse Serbe janë në perëndim të këtij vendi. Të dy janë vende të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s të mbrojtura nga muret e larta dhe ushtarët e KFOR-it në portë. Manastiri i Deçanit është një vend pelegrinazhi.
Mbreti Stefan Uroš III Deçanski qëndron i varrosur këtu, “i pakorruptuar pas 700 vjetësh”, siç shpjegon udhëzuesi i ri me zell. Ne jemi vizitorët e vetëm që kalojnë oborrin e ruajtur mirë në kishën e mermerit. I vetmi vend tjetër që është edhe më i shenjtë është Patriarkana e Pecit, vendi mesjetar shpirtëror i Kishës Ortodokse Serbe. Është gjithashtu i heshtur dhe i braktisur. Një turist japonez po vërshon rreth pemës 800-vjeçare të maniteve.
Një murgeshë me pamje të ashpër siguron që mos të shkrepen fotografi.
Kemi pa mjaft dëshmorë dhe mbretër luftarak, por për disa kilometra në Kanionin e Rugovës, shihet një anë tjetër të Kosovës./gazetametro.net
