Mbeten edhe pak më shumë se një muaj nga raundi i parë i zgjedhjeve në Francë. “Lajmet e rreme” që përpiqen të shtrembërojnë debatin politik po shihen gjithnjë e më shumë si një rrezik ndaj procesit demokratik.
BBC është duke punuar në bashkëpunim me CrossCheck, një projekt gazetarie i krijuar nga First Draft News, që përbëhet nga organizata informacioni përreth Europës, për të verifikuar dhe hedhur poshtë lajmet e rreme që rrethojnë zgjedhjet e ardhshme në Francë.
Ja pesë lajme që janë hetuar deri tani nga CrossCheck.
- E PAVERTETE: Fushata presidenciale e Emmanuel Macron financohet nga Arabia Saudite
DATA E BOTIMIT: 24 shkurt 2017
IMPAKTI: Linku i lajmit ka gjeneruar pothuaj 100 mijë Like, Share dhe komente në Facebook
PRETENDIMI: Një histori e ndarë nga Marion Marechal-Le Pen, mbesa e kandidates presidenciale Marine Le Pen, pretendonte se fushata e Emmanuel Macron, një kandidat i qendrës, po financohej dhe mbështetej nga Arabia Saudite.
FAKTET: Lajmi është i rremë. Faqja ku ai u botua – LeSoir.info – kopjoi krejt pamjen e faqes së vërtetë të Le Soir – LeSoir.be – për të përhapur informacione të rreme.
Kur Marion Marechal-Le Pen shkruajti në Twitter: “30% e fushatës së Macron e financuar nga Arabia Saudite? Ne kërkojmë transparencë”, ajo duk se kishte një burim të respektuar. Le Soir është një gazetë belge në gjuhën franceze, e themeluar në vitin 1887.
Por kish patur një dredhi dixhitale. Dikush kishte klonuar faqen e gazetës për të bërë lajmin të dukej i besueshëm dhe botoi një histori të rreme në një faqe interneti me adresë të ngjashme – LeSoir.info. Për të mbuluar më tej gjurmët e autorit, klikimi në secilën nga lidhjet në faqen e lajmeve të rreme, të shpinte tek faqja e vërtetë e Le Soir. Është e paqartë se kush e krijoi lajmin e rreme, por domain i faqes së rreme është i regjistruar në emrin e Thomas Donald në Delaware, Shtetet e Bashkuara. Le Pen e fshiu mesazhin e saj.
2 E PAVERTETE: Kjo hartë tregon dhunën aktuale në gjithë Francën
DATA E BOTIMIT: E ndryshme.
IMPAKTI: Harta është ndarë gjerësisht në mediat sociale, duke mbledhur mijëra share dhe retweets. Një postim në Facebook i publikuar më 15 shkurt 2017 është ndarë më shumë se 12.500 herë.
PRETENDIMI: Përdoruesi i medias sociale Bernard Barrier ndau këtë grafik, duke pretenduar se ai tregon plotësisht “përleshjet midis turmave dhe policisë sonë”.
FAKTET: Harta u botua për herë të parë në nëntor 2005 dhe nuk është një tregues i saktë i tensioneve aktuale sociale në Francë.
Pas vdekjes së të rinjve francezë Zyed Benna dhe Bouna Traore, në tetor 2005, Franca u përfshi në trazira. U shpall gjendja e jashtëzakonshme dhe forcat e policisë u sulmuan, mbi 9,000 makina u dogjën në “banlieues” e periferive, zona të varfëra me komunitete të mëdha emigrantësh.
Harta, e cila për herë të parë u shfaq në një artikull të “Daily Telegraph” më 8 nëntor 2005 për të ekspozuar trazirat e atëhershme, është ndarë me mijëra herë në mediat sociale në javët e fundit. Llogaritë e ekstremit të djathtë kanë pretenduar në mënyrë të gabuar se ajo përshkruan trazirat aktuale në Francë dhe e kanë përdorur për të mbështetur ekzistencën e zonave ku ndalohet të hysh.
- E PAVERTETE: Shteti francez do të shpenzojë 100 milionë Euro për të strehuar imigrantë
DATA E BOTIMIT: 10 mars 2017
IMPAKTI: Deri më sot, adresa në internet e lajmit ka gjeneruar afro 10.000 pëlqime, share dhe komente në Facebook
PRETENDIMI: Faqja e internetit La Gauche m’a Tuer (që përkthehet “E majta më vret”) botoi një lajm, duke pretenduar se Banka për Zhvillim e Këshillit të Evropës, do t’i japë shtetit francez hua prej 100 milionë euro, për të blerë hotele me qëllim strehimin e azilkërkuesve.
FAKTET: Dy lajme të veçanta janë bashkuar dhe ndryshuar, duke shtrembëruar të vërtetën dhe ekzagjeruar ndihmën në dispozicion të azilkërkuesve.
Le Figaro shkruan se grupi i hoteleve Accor është duke i shitur 62 nga hotelet e veta Nationale Immobiliere Societe (SNI), një projekt strehimi të komunitetit. SAMU Social, një shërbim publik humanitar që ofron strehim emergjence në disa qytete të Francës, do i referojë projektit njerëz që kanë nevojë për shtëpi, duke përfshirë azilkërkues.
Krejtësisht pa lidhje me këtë, në vitin 2015 një degë e SNI, Adama, mori hua 100 milionë euro nga CEB. Adama ndihmon njerëzit në vështirësi, duke përfshirë edhe punëtorët në rrethana të pasigurta, njerëz me përfitime minimale sociale, azilkërkues dhe emigrantë.
- E PAVERTETE: Marine Le Pen kritikoi “Masha dhe Ariu”, sepse Masha mban shami
DATA E BOTIMIT: 26 shkurt 2017
IMPAKTI: Një tweet nga shkurti u nda (retweet) mbi 1700 herë.
PRETENDIMI: Një llogari kundër Frontit Nacional në Twitter shkruante se kandidatja presidenciale franceze dhe udhëheqësja e Frontit Nacional, Marine Le Pen ka kritikuar filmin me kartona për fëmijë, Masha dhe Ariu, sepse Masha mban veshur një “shami”.
FAKTET: Marine Le Pen nuk e ka shkruar këtë në Twitter – fotografia që shfaqet si provë është e montuar. Faqja satirike secretneës.fr botoi një artikull në vitin 2014, me të njëjtën temë.
Teksa Marine Le Pen vizitoi Nantën për një tubim në shkurt, një tweet i cili qëllimisht zbulonte kritikën e saj ndaj filmit me kartona për fëmijë u përhap në Twitter. Por ishte një falsifikim.
Personi prapa tweet-it, i cili donte të mbetej anonim, i tha Crosscheck se dëshironte që të tregonte se “sa e lehtë është që të dizinformosh në Twitter” dhe se “ishte pjesë e luftës kundër [grupeve të ekstremit të djathtë]”.
- E PAVERTETE: Shteti francez po zëvendëson pushime publike të krishtera me festa myslimane dhe hebreje
DATA E BOTIMIT: 12 mars 2017.
NDIKIMI: Adresa në internet e lajmit ka gjeneruar rreth 6000 like, shere dhe komente në Facebook.
PRETENDIMI: Disa faqe interneti franceze kanë hedhur lajmin se do të futen edhe dy festa publike myslimane dhe hebreje.
FAKTET: Qeveria nuk ka bërë të ditur një propozim të tillë, edhe pse një think tank, Terra Nova, e ka mbrojtur idenë.
Futja e festave myslimane dhe hebreje në Francë nuk është një ide e re. Deputetja Eva Joly propozoi diçka të ngjashme, kur ishte kandidate presidenciale, duke përfaqësuar të Gjelbëritr në vitin 2012. Dhe një raport i fundit nga think tanku, Terra Nova, e ka rindezur debatin, kur rekomandoi “integrimin e të paktën dy datave të rëndësishme, Yom Kippur dhe Bajramit, si ditë festash”.
Megjithatë, qeveria nuk ka njoftuar një masë të tillë dhe rekomandimet e analistëve nuk besohet se do të miratohen.
Burimi: BBC / Përgatiti: bota.al
