E pafuqishme përballë drejtësisë së odave

Intervistë me presidenten e pestë të Kosovës Atifete Jahjaga mbi heshtjen dhe mosveprimin ndaj viktimave të dhunës seksuale, zhgënjimin nga deputetet e Kuvendin dhe distancimin nga politika.

E pafuqishme përballë drejtësisë së odave

Në ditëlindjen e saj, në zyrën e presidentit të pestë të vendit, Atifete Jahjaga befasohet nga një mike e saj, Igballe Rugova. Për të kjo është befasia më e këndshme që ka mundur ta marrë për ditëlindje.

Ky është një fakt i rëndësishëm që tregon se Atifete Jahjaga ka qenë presidentja me angazhimin më të madh në historinë e presidentëve të Kosovës.

Ajo si presidente e vendit dhe Rugova si drejtuese e Rrjetit të Grave të Kosovës kanë kaluar shumë kohë së bashku në betejën e përditshme të grave kosovare shumë prej të cilave vazhdojnë ende.

Kësisoj edhe reagimi i Atifete Jahjagaës ndaj rasteve specifike dhe heshtjes kolektive të deputetëve është i ashpër. E ashpër është edhe kur kometon ata që flasin në Kuvend por fyejnë kur i referohen viktimave të dhunës seksuale.

“Ky ka qenë ofendimi më i madh i cili i është bërë heroinave të Kosovës”, duke iu referuar seancës së parë dhe të fundit të Kuvendit të Kosovës kur është diskutuar për çështjen e “viktimave të dhunës”.

Në këtë mënyrë bëhet i qartë edhe pozicionimi i saj karshi kastës aktuale të politikës në vend, njashtu edhe fakti që atë nuk e merr malli për postin e saj: Presidentja e parë femër në Kosovë, Atifete Jahjaga, flet për Insajderin në një intervistë të parën pas shumë kohësh, heshtje politike.

Insajderi: Dua të filloj intervistën duke të pyetur për tre raste specifike në të cilat preken të drejtat e grave. Rasti i Shyhrete Berishës që po lufton që 5 vite për një shtëpi që i takon asaj, Zejnpe Berishës, bashkëshorti i së cilës si vrasës u dënua me vetëm 12 vite burg dhe rasti i Dafina Zhubit që tash po del se nuk është vetëvrarë por e ka vrarë bashkëshorti.  Çka do të thotë kjo për ne si shtet dhe shoqëri që tolerojmë ngjarje të tilla?

Jahjaga: Ne gjithmonë po thirremi që kemi një Kushtetutë goxha të avancuar, kemi ligje goxha të avancuara të cilat i përmbushin dhe janë në përputhje me standardet më të avancuara evropiane sepse edhe ai është pikësynimi ynë si shtet.  Por kjo nuk është në praktikë. Unë isha shumë e drejtpërdrejtë me qasjen time dhe me adresimin tim gjatë Javës së Gruas sepse ato ditë ishte rasti i zonjës Shyherete, dhe mua më ka prekur shumë si grua sepse jo vetëm që jam marrë personalisht gjatë tërë mandatit tim në adresimet e mia në mesazhet e mia publike por edhe në takimet që kam pasur me përfaqësuesit e prokurorisë dhe gjyqësisë që ne duhet të dalim pikë së pari nga mentaliteti jonë i përditshëm dhe neve duhet vetëm të zbatojmë dhe respektojmë ajo çfarë parashihet në ligj, dhe duhet të ju garantojmë këto të drejta. Por, unë atë ditë shkova edhe përtej asaj çfarë një përfaqësues i një institucioni, apo një përfaqësues i institucionit të lartë të vendit sepse kemi harruar që 18 vite më parë kur kemi qenë neve si shtet si qytetarë të këtij vendi, dhe Shyhretja së bashku me familjen e saj ka dhënë shumë për këtë vend dhe ajo ka sakrifikuar shumë sepse ju e dini që tërë familja e saj dhe një pjesë e madhe e familjes Berisha janë vrarë e janë sakrifikuar, një pjesë e madhe e tyre nuk gjenden trupat e tyre. Dhe 18 vite pas luftës shteti të cilin ajo ka sakrifikuar dhe ajo atë liri që neve sot e gëzojmë që ajo ka dhënë shumë dhe familja e saj ka dhënë shumë, tani shteti 18 vite pas është duke e dështuar për qasjen në pronë dhe për qasjen në drejtësi. Dhe rasti i njëjtë është edhe me dy rastet e fundit, edhe me rastin e Zejnepes, dhe unë edhe gjatë kohës sa kam qenë presidente e vendit por edhe tani ju bëj thirrje gjitha organeve të drejtësisë që mos të bien në nivelin e thënieve dhe shprehjeve të odave tona por ta zbatojnë rendin dhe ta zbatojnë ligjin dhe ajo është e vetmja përgjigje dhe nuk ka asnjë përgjigje tjetër.

Insajderi: Pse thoni se drejtësia ka ngecur në traditën e odave?

Jahjaga: Sepse gruaja është gjithmonë e trajtuar në një nivel më të ulët. Po ti ndodhte burrave si i ka ndodhë këtyre tri zonjave, nuk do ta kishe pasur këtë situatë fare, sepse gruaja është gjithmonë në nivelin më të ulët. Ky është problemi tek ne si shoqëri.

Insajderi: Por në të njëjtën kohë e kemi edhe një grup të grave të parlamentit në Kuvendin e Kosovës që është e supozuar që së paku kur t’i prekin këto tema, të reagojnë. Ne po e shohim një heshtje totale. A i bie kjo që pak a shumë, ato e pranojnë këtë si normale?

Jahjaga: Ne kemi 30 për qind të gruas e cila përfaqësohet në parlament. Gjatë kohës kur kam qenë presidente më kanë befasuar për mirë sepse në të shumtën e rasteve, pa marrë parasysh cilës parti i kanë përkitur çofshin pozitë apo opozitë, ato kanë shkuar përtej atyre vijave të tyre partiake dhe janë bashkuar për çështjet të cilat kanë pasur të bëjnë me rolin e gruas apo për çështjet e mirëqenies së përgjithshme të qytetarëve tanë. Por këto kohët e fundit nuk jam duke e parë këtë dinamikë dhe këtë energji përbrenda grave deputete të Kosovës dhe ato duhet ta gjejnë atë vullnet.

Insajderi: Pse mendoni që është kjo heshtje?

Jahjaga: Unë gjithmonë kam pasur kontakt, normalisht që tani kontaktet janë më të reduktuara sepse unë nga natyra jam goxha institucionaliste dhe mundohem që t’i ndajë aspektin institucional, dhe në takimet  e mia private që kam. Unë para disa javëve këtu kam pasur një takim me njërën prej deputeteve të një partie goxha të madhe të parlamentit të Kosovës dhe kemi diskutuar për çështjen e grave viktima të dhunës seksuale gjatë luftës dhe shqetësimi im ka qenë dhe vazhdon të jetë se pse ligji nuk implementohet edhe një vit e gjysmë pas miratimit të tij. Pse komisionet nuk janë emëruar? Pse ato gra nuk gëzojnë të drejtën e tyre? Kështu që këto pyetje nuk duhet t’i bëjë publiku, duhet t’i bëjë përfaqësuesi i qytetarëve të Kosovës, dhe përfaqësuesi i qytetarëve të Republikës së Kosovës është deputeti në Kuvendin e Republikës së Kosovës dhe ai është zëri i qytetarëve të cilët iu kanë besuar votën deputetëve që të ngrisin zërin në emër të tyre dhe të interesit të tyre. Dhe unë në çdo takim privat që e kam, përveç atyre zyrtare që i kam, kam një kërkesë permanente ndaj gruas veçanërisht, që gruaja asnjëherë nuk duhet të rresht për të kërkuar të drejtat e tyre dhe për të insistuar në të drejtat e tyre sepse ne ende jemi an në fillimin e realizimit të këtyre të drejtave. Ende neve ballafaqohemi me kuota, ende neve ballafaqohemi tani për shembull kemi përfaqësimin e tyre në institucionet e vendit. Në ekzekutiv e ke nën dhjetë për qind, si e ke pasur në vitet e para të pas përfundimit të luftës e ke në nëntë vjetorin e shpalljes së pavarësisë së vendit. Gjendja është ende alarmante dhe të gjitha këto që i biseduam deri më tani janë pasojat e këtyre gjërave, të nënpërfaqësimit të tyre. Dhe edhe atëherë kur të përfaqësohen, atëherë nuk e ngritin zërin ashtu si duhet, sepse kur të jesh grua – unë për pesë vite sa kam qenë presidente, asnjëherë nuk kam harruar që pikë së pari jam grua e pastaj vjen presidente e vendit dhe detyrat e obligimet e mia kanë qenë si presidente e vendit ku kam qenë e obliguar ti ushtroj në bazë të kushtetutës dhe ligjeve të Kosovës.

Insajderi: Po e lëmë heshtjen, e po flasim për ata përfaqësues të popullit që flasin, por duke folur për viktimat e dhunës seksuale, i fyejnë ato? Cili është mesazhi që këto gra e marrin kur e dëgjojnë që përfaqësuesit e popullit kanë një gjuhë të tillë, ndaj tyre?

Jahjaga: Ky ka qenë ofendimi më i madh i cili i është bërë heroinave të Kosovës sepse unë kam filluar që nga momenti i parë të mos i thërras si viktima të dhunës seksuale gjatë luftës por ti thërras me titullin e heroinave të Republikës së Kosovës sepse ato janë heroina tona. Sikurse që ka sakrifikuar dikush tjetër, një veteran apo një dëshmor i Kosovës, sakrifica e tyre është shumë më e madhe sepse nuk ka peshë të botës që mundet me e matë sakrificën e tyre. Dhe mos të harrojmë asnjëherë sepse sakrifica e tyre nuk ka përfunduar me përfundimin e luftës. Dhe kur të gjithë ne në vitin 1999-2000 e kemi gëzuar lirinë e këtij shteti, liria për këto gra ende nuk ka ardhur dhe pavarësia për këto gra ende nuk ka ardhur, sepse në mendjen dhe shpirti e tyre ato ende vazhdojnë me pasojat dhe brengat të cilat i kanë përjetuar gjatë luftës në Kosovë. Kanë qenë të përjashtuara, kanë qenë të stigmatizuara, i është imponuar me forcë kjo velloja e turpit, për turpin tonë si shoqëri, sepse nuk është pjesë e mentalitetit tonë si shoqëri, sepse ne jemi shoqëri goxha maskuliste dhe goxha patriarkale.

Insajderi: A është turp sipas jush të ketë Kuvendi i Kosovës një deputet që kërkojnë ekzamimin të viktimave të dhunës, që thonë se numri i tyre do të shtohet sikurse ai i veteranëve?

Jahjaga: Është turpi më i madh që një deputet i Kosovës të përdorë gjuhën që 15 vite pas përfundimit, sepse ju keni harruar, kthehuni pak në dosje dhe shikoni dosjet e debateve në  Kuvendin e Kosovës kur është dërguar për herë të parë ligji pas konferencës së vitit 2012 të samitit të grave që kam organizuar këtu në Kosovë ku  janë dalë parimet e Prishtinës, një ndër parimet kryesore të Prishtinës ka qenë parimi për njohjen e statusit ligjor, dhe nga atëherë i kam inkurajuar institucionet e ndryshme që të procedojnë me të sepse atëherë nuk kam pasur mekanizëm tjetër përderisa e kam themeluar këshillin kombëtar për të mbijetuarat e dhunës seksuale gjatë luftës dhe në atë kohë është përdorë gjuha nga deputetë dhe deputete që të nënshtrohen ekzaminimit mjekësor. Po të lutem, a ka një ofendim më të madh se sa një grua 15 vite pas asaj vepre pas asaj vepre makabër që është bërë ndaj tyre të bëhet një kërkesë e tillë në parlamentin e Kosovës nga përfaqësuesit e popullit të Kosovës. Dhe më turp i madh është 18 vite më tutje, të përdoret shprehja tjetër që ndoshta këto gra e rrisin numrin vetëm sa ta kenë një privilegj të caktuar. Boll kanë vuajtur këto, kanë sakrifikuar.

Insajderi: Pasi ju keni pasur kontakte me to, sa mundet të ndikojë kjo gjuhë që të shuhet zëri i tyre, që ato të mos dalin për shkak që kjo është fyerje publike që iu bëhet?

Jahjaga: Absolutisht që po, sepse për shkak të këtyre fyerjeve, për shkak të këtij stigmatizimi ato kanë heshtur, ju e dini shumë mirë. Për deri në momentin sa unë kam dalë publikisht dhe kemi filluar në mënyrë aktive me takimet dhe me fjalimet publike, me punën e këshillin kombëtar për të mbijetuarat e dhunës seksuale, atëherë ne kemi filluar të krijojmë një momentum të ri që së pari të ngrisim besimin ndaj këtyre grave që me marrë hapin assesi publikisht, sepse ju e dini që nuk ka asnjë rast publik, por ende janë munduar të gjejnë një mënyrë tjetër se kush të flasë në emrin e tyre. Unë shpeshherë kam përdorur një shprehje që këto gra kanë pritur për një kohë shumë të gjatë të gjejnë një vesh që i dëgjon një zë që flet në emrin e tyre, dhe unë kam vendosur para pesë viteve të jem ai zëri i heshtur i tyre padrejtësisht për plot 15 vite në atë kohë dhe 18 vite pas përfundimit të luftës, që të jem një zë i tyre si brenda Kosovës po ashtu edhe jashtë. Ato gra nuk e kanë merituar një trajtim të tillë brenda dhe jashtë shoqërisë, dhe nuk e meritojnë një trajtim të tillë.

Insajderi: Tash jemi në një pikë kur qeveria është duke thënë që janë duke e formuar një komision?

Jahjaga: Ata janë duke thënë rrafsh qe një vit. Ligji është miratuar qe një vit e gjysmë, nga marsi..

Insajderi: A është e arsyeshme?

Jahjaga: Është absolutisht e paarsyeshme. Nga marsi i vitit të kaluar ka pasur të fillojë procesi për rekrutimin e anëtarëve të komisionit që e bën verifikimin e procesit dhe e aplikantëve për të gëzuar të drejtën e tyre ligjore. Me ligj është limituar 5 vite që e kanë këtë drejtë. Një vit vetëm e humbëm dhe e kemi edhe katër vite që kanë mbetur. Në qoftë se vazhdojmë me këtë tempo ,ne do të mbesim edhe katër vite të tjera dhe asnjë viktimë e dhunës seksuale gjatë luftës nuk do ta gëzojë të drejtën ligjore të saj apo të tij e cila i përket.

Insajderi: Dhe me këtë humb edhe dëshmia jonë që e kemi si shtet ndaj krimeve që janë kryer?

Jahjaga: Absolutisht, sepse kjo ndërlidhet. Sepse në procesin e aplikimit të tyre ne si institucione dhe si shtet kemi qenë të pakujdesshëm menjëherë pas përfundimit të luftës me ruajtjen e dëshmive dhe dëshminë e këtyre rasteve, çoftë së paku edhe me një intervistë nga një gazetar. Tani 15 vite së pari, tani 18 vite pas luftës ne po e rrezikojmë edhe një momentum tjetër që e kemi për dëshmimin dhe dokumentimin e këtyre rasteve.

Insajderi: Pse, qeveria nuk është e interesuar sipas jush ta kryejë këtë punë, apo ka diçka tjetër?

Jahjaga: Nuk dua ta them që nuk është e interesuar, sepse unë e kam parë që kjo punë i është drejtuar ministrisë së punës dhe mirëqenies sociale. Ata kanë punuar në mënyrë të jashtëzakonshme, por kjo kërkon një dinamikë krejtësisht tjetër. Kjo çështje nuk duhet të trajtohet sikurse një punë e rregullt e institucioneve vendimmarrëse, kjo detyrë kërkon një urgjencë dhe kjo kërkon një vendosje të një shpirti tjetër sepse këtë çështje duhet ta ndjesh së pari dhe pastaj ta marrësh si një obligim zyrtar e ta përfundosh. Edhe kjo kërkon një urgjencë krejtësisht tjetër.

Insajderi: E pse nuk po ndodhë kjo urgjencë? A keni folur me ta, a keni folur me zyrën e kryeministrit ?

Jahjaga: Kemi pasur takime të vazhdueshme, zyra ime ka pasur kontakte të vazhdueshme edhe me ministrinë e punës dhe mirëqenies sociale. Në dhjetor nëse nuk gaboj është emëruar komisioni, tani janë në proces të rishqyrtimit, jo, të trajnimit të komisionit dhe pastaj fillon procesi i aplikimit. Por, është ngadalë duke shkuar. I tërë ky proces është dashur të përfundojë në qershor të vitit të kaluar.

Insajderi: Po kthehem pak te gjuha fyese. A është dashur të ekzistojë një mekanizëm ndëshkues për këta zyrtar që përdorin kësi gjuhe?

Jahjaga: Absolutisht që po.

Insajderi: Kush duhet ta krijojë këtë mekanizëm ndëshkues?

Jahjaga: Ligjvënësi i Kosovës me ekzekutivin.

Insajderi: Ata duhet ta dënojnë këtë gjuhë?

Jahjaga: Absolutisht. Po pikë së pari është qytetari. Ai duhet ta dënojë këtë. Duhet të krijohet një masë e popullit të vendit që duhet ta dënojë, si u dënuan masakrat, si u dënuan veprat e personave të pagjetur.

Insajderi: A po ju duket që është bërë normale në Kosovë kjo gjuhë ndaj grave?

Jahjaga: Po ne jemi të rrezikuar, se ne jemi duke e bërë këtë si një normë të pranueshme. Për tërë botën është e papranueshme, për neve është duke u përdorur kjo gjuhë, qoftë me rastin e Zejnepes, të Shyhretës, edhe me rastin e viktimave të dhunës seksuale. Kjo është duke u bërë një normë që: po, po, nejse i ka ndodhë gruas…

Insajderi: E njëjtë ka qenë qasja ndaj jush sa keni qenë presidente. Ka ekzistuar një farë gjuhe e paskrupullt që është përdorur ndaj jush e bazuar në të qenit grua?

Jahjaga: Edhe në të shumtën e rasteve ka qenë e iniciuar edhe nga vetë gruaja.

Insajderi: A ka qenë kjo gjuha me të cilën ju jeni përballur njëra ndër arsyet që juve iu ka bërë të ndërlidheni me fuqizimin e gruas?

Jahjaga: Absolutisht që po. Sepse është varur nga unë se çfarë trashëgimie do të lë prapa për një vajzë të re e cila dëshiron ti hyjë kësaj gare, çoftë për aspektin shoqëror, çoftë për aspektin institucional. Gjithë këtë unë jam munduar ta kthej në atë që thatë ju, në një luftë krejtësisht tjetër, që gruaja duhet ta ketë vendin e merituar në shoqëri.

Insajderi: Për çka po të merr malli prej kohës sa keni qenë presidente?

Jahjaga: Të them të drejtën, ka shumë pak gjëra që më merr malli për atë kohë. Nuk më ka lënë shumë kënaqësi në ato pesë vite, dhe ju jeni dëshmitarë sepse ju gazetarët më së miri, mos me thënë që sulmin më të madh e kam pasur nga gazetarët, dhe ju jeni dëshmitarë të gjithë asaj. Shumë pak më ka lënë kohë me ndje kënaqësi për punën që kam bërë. Por, unë gjithmonë e kam bërë për qytetarët e Kosovës, e kam bërë për rininë e Kosovës, e kam bërë për gruan e Kosovës dhe e kam bërë për të ardhmen e Kosovës. Se këto tri elemente janë e ardhmja e Kosovës sepse 50 për qind e shoqërisë është grua, 60 për qind e Kosovës është rinia, dhe gjithë energjinë dhe potencialin tim e kam angazhuar dhe e kam drejtuar që të përfaqësoj një të ardhme pak më të ndryshme për vendin tonë dhe për gjeneratën e re.

Insajderi: Shumë njerëz kanë pritur që ju të përfshiheni në shumë debate si kanë ditur shumë presidentë të tjerë. Pse keni vendosur ta bëni këtë kalim, këtë tranzicion të heshtur prej zyrës?

Jahjaga: Ka arsye të shumta…

Insajderi: Shumë njerëz besojnë që ju jeni frikësuar prej gjuhës, që do vazhdojë të përdoret e njëjta…

Jahjaga: Vetë e kaluara ime len pak hapësirë për të kuptuar a ka hapësirë aty për frikë apo nuk ka. Unë gjatë tërë jetës sime kam qenë së pari nga familja e edukuar në atë frymë. Sepse kur vendos shpirt dhe bën diçka me pasion të plotë, nuk ke nevojë të frikësohesh nga asgjë. Dhe e dyta, unë nuk kam pasur nevojë të frikësohem nga asgjë sepse çdo veprim i imi ka qenë në veprim me kushtetutën dhe ligjet e vendit dhe çdo veprim i imi ka qenë në përputhje me interesin jo vetëm momental por edhe strategjik për të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës. Tjetër çka është ajo që unë pas përfundimit të mandatit pikë së pari kam dalë goxha e lodhur, kam pasur nevojë të pushoj për vete, kam pasur nevojë të iu kthehem pak familjes sime sepse për pesë vite ka qenë një dinamikë goxha-goxha e rëndë. Duke pasur parasysh gjitha rrethanat në mënyrën se si kam ardhur në zyre, sepse ju e dini shumë mirë që unë kam ardhur në krizën më të rëndë politike në vitin 2011, dhe kam trashëguar së pari një kulturë institucionale dhe një pozitë të shtetit tonë ku është dashur që unë brenda sekondit të shkoj nga një qasje, një strategji, në një tjetër, në mënyrë që të vendosen ngadalë gjërat në binarë. Pastaj, kam qenë apolitike dhe kam vazhduar të jem e tillë, apo etike.

Insajderi: Pyetja është pse keni vazhduar të jeni e tillë?

Jahjaga: Në mentalitetin tonë, unë them jo vetëm kosovar por unë ballkanik në përgjithësi, është gati shumë e vështirë të mbijetosh të jesh tërësisht i pavarur. Ajo ka qenë zgjedhje e imja e plotë sepse unë kam qenë e bindur dhe vazhdoj të jem e bindur, që ta kryesh detyrën e presidentit të vendit, që të jesh faktor i imunitetit, duhet të jesh krejtësisht i pavarur në mënyrë që ti shërbesh qytetarëve në kuptimin e plotë të fjalës dhe ti shërbesh vendit tënd. Pas përfundimit të mandatit, unë kam konsideruar që mund të vazhdoj ti shërbej qytetarit tim, ti shërbej vendit tim, edhe pa qenë pjesë e klaneve dhe grupeve të caktuara politike.

Insajderi: Si mund ta bëni këtë?

Jahjaga: Po me aktivitete të shumta. Ju po e shihni, çdo aktivitet timin edhe tani e bëj publike sepse çdo aktivitet edhe tani që e bëj unë vazhdoj të punoj për qytetarët, vazhdoj të punoj për shtetin e Kosovës. Dhe si brenda Kosovës, si jashtë Kosovës, unë në mënyrë të vazhdueshme kam punuar në ndërtimin e mirëqenies së qytetarëve të Kosovës, në shtyrjen tutje të agjendës së gruas edhe veçanërisht të të mbijetuarave të dhunës seksuale gjatë luftës, dhe në avancimin e Kosovës në arenën ndërkombëtare.

Insajderi: Gjë të cilën e keni bërë më shumë edhe më shpesh se pasardhësi juaj?

Jahjaga: Nuk dua tani të vendos krahasime në njërën anë apo në anën tjetër. Por, unë atë e kam konsideruar si mision timin dhe si detyrë dhe obligim i të parit të vendit. Shpeshherë më ka ndodhur të ballafaqohem me pyetjen se pse si presidente ke qenë më e suksesshme jashtë Kosovës se sa brenda Kosovës? Jo jo,ka qenë i njëjti rezultat. Pa qenë rezultati brenda Kosovës nuk mundesh me qenë jashtë Kosovës, ato gjëra shkojnë në paketë. Por, jashtë është vlerësuar më shumë sepse botëkuptimi dhe niveli jashtë i sheh gjërat pak më ndryshe dhe e din se çfarë do të pasojë.

Insajderi: Po, pikërisht për këtë arsye ju keni pasur më shumë zhurmë jashtë, e pasardhësi juaj ka bërë më shumë zhurmë brenda. Njëra prej nismës së tij që ka bërë shumë zhurmë këtu është edhe Komisioni për Pajtim. Sipas jush a është koha për një komision të tillë tani, a mundemi të kemi ne një pajtim kur ne sapo folëm për padrejtësinë ndaj viktimave të dhunës?

Jahjaga: Pajtim, gjithmonë ka vend për pajtim. Sidomos kur e dimë ne si shtet por edhe si rajon se në çka kemi kaluar këto tri dekadat e fundit. Dhimbja, vuajtja janë shumë të mëdha. Pasojat janë shumë më të mëdha. Por pajtimi nuk shkon assesi padrejtësi, këto dy procese shkojnë barabartë me njëra tjetrën.

Insajderi: Pra është i hershëm ai pajtim?

Jahjaga: Nuk kisha thënë që është i hershëm, është proces shumë i mirë. Mirëpo, proces që shkon barabartë me drejtësinë. Drejtësia në Kosovë ende nuk ka filluar të jetë në vendin ku duhet të jetë, mos të them drejtësia në rajon.

Insajderi: Kur folëm për angazhimin tuaj politik, tani është një situatë, kur po flitet për zgjedhje e partitë po angazhohen…

Jahjaga: Veç ju dëshiroj sukses, veç ju dëshiroj sukses. Pikë së pari qytetarëve iu dëshiroj sukses.

Insajderi: Ju do të mbeteni jashtë partive politike?

Jahjaga: Presidentja Jahjaga nuk ka kurrfarë opinioni as pozitiv e as negativ për asnjërën. Dhe asnjëherë nuk ia kam lejuar vetes të kem.

Insajderi: Pyetja e fundit. A keni mundur të inicioni ndryshimin e FSK-së sa keni qenë presidente? A keni mundur ta bëni të njëjtin hap?

Jahjaga: Këta hapa edhe përfaqësuesit që janë përbrenda FSK-së, zyrtarët edhe përfaqësuesit e institucioneve, e dinë më së miri se çfarë diskutime kanë qenë, çfarë plane kanë qenë për të ardhmen e Forcës së Sigurisë së Kosovës, që unë për hir të respektit të kushtetutës, por edhe respektit të një far lloj sekreti institucional, unë nuk ia lejoj vetës që disa gjëra të brendshme të i qes në sipërfaqe. Nuk ia lejoj vetës e as nuk ia kam lejuar e as nuk ia lejoj. FSK-ja ka një të ardhme jashtëzakonisht brilante, do ta ketë një të ardhme shumë brilante sepse bazat në të cilat është vendosur së bashku dhe me një partneritet të plotë duke filluar me partnerët tanë strategjikë, pastaj edhe me aleatët tjerë të Kosovës, të qytetarëve të Kosovës, duke filluar nga qelizat apo celulat e para të vendosjes së strukturave të kësaj force është përgatitur në atë drejtim që FSK-ja në të ardhmen Forca e Armatosur e Kosovës, ushtria e Kosovës, të jetë e pjesë e barabartë e Forcës Atlantike të NATO-s. Neve jemi ende goxha hapa larg, pikë së pari ndaj partneritetit për paqe dhe pastaj proceseve të tjera. Dhe gjithë ky proces duhet të shkojë pikë së pari në favor të FSK-së, pastaj të vet të ardhmes së shtetit të Kosovës, dhe pastaj Kosova të jetë kontribuuese ndaj sigurisë globale sepse ai është synimi kryesor i joni.

Insajderi: Pra nuk ka nevojë të thuhet se ushtria duhet të bëhet me partneritet të SHBA-së dhe NATO-s?

Jahjaga: Mendoj që kjo është shumë e qartë.