Më 23 qershor Britania do të vendosë nëpërmes një referendumi popullor nëse mbetet në Bashkimin Evropian apo jo. Edhe pse Britania veç është pak e integruar në BE sepse nuk e përdorë Euron dhe nuk është pjesë e zonës Schengen, rezultati i referendumit do të ketë pasoja serioze politike, ekonomike, ligjore dhe kulturore për Britaninë dhe BE-në.
Vendimi do të jetë i vështirë sepse kërkon një analizë të kostove dhe përfitimeve të cilat nuk kuantifikohen lehtë që të vihen në peshore. Kjo është njëra prej arsyeve pse të dy fushatat (pro dhe kundër BE-së) kanë zgjedhur rrugën e lehtë: nxitë frikë tek votuesit.
Sado që të jetë e vështirë, megjithatë, një lloj analize është e nevojshme para votimit. Për ta bërë një duhet të identifikohen kostot dhe përfitimet për Britaninë. Edhe pse ky artikull nuk ofron një listë të plotë, i identifikon disa faktorë që mund të ndihmojnë në vendimmarrje.
Të qenit në BE i ka patjetër përfitimet e saja. Më i rëndësishmi është tregu i përbashkët. Kjo nënkupton që njerëzit, mallrat, shërbimet dhe kapitali mund të lëvizin lirshëm në 28 vendet anëtare, me kufizime të vogla dhe të përkohshme. Kjo është tejet e rëndësishme për ekonominë britanike. E bën atë dinamike, novatore dhe e rritë konkurrencën. Konkurrenca sjellë llojshmëri dhe cilësi më të madhe të produkteve dhe shërbimeve si dhe çmime më të lira për konsumatorët. Tregu i përbashkët gjithashtu sjellë investime që krijojnë vende pune dhe e rritë rendimentin e përgjithshëm ekonomik.
Një përfitim tjetër i BE-së është uniformiteti i standardeve në disa fusha. Për shembull, kompanitë britanike duhet ta ndjekin vetëm një standard në vend të 28 kur eksportojnë në BE. Kjo kursen kohë, energji dhe mbi të gjitha para.
Megjithatë, edhe përkrahësit më të mëdhenj të BE-së e pranojnë që ajo i ka dobësitë e veta. Të qenit në BE patjetër që ka edhe kosto.
Sigurisht kosto më e madhe duhet të jetë aparati i bezdisshëm i rregullave dhe direktivave. Rregullat dhe direktivat e kufizojnë mënyrën si bizneset veprojnë dhe janë të detyrueshme për vendet anëtare, që do të thotë ato nuk mund të mos i implementojnë. Kjo është e padëshirueshme sepse i kushton Britanisë në tri mënyra. Së pari, Britania duhet të ndajë para shtesë nga taksapaguesit për t’i financuar institucionet qeveritare që i zbatojnë këto ligje. Së dyti, bizneset britanike duhet gjithashtu të ndajnë para shtesë për auditorë, kontabilistë e avokatë në mënyrë që të veprojnë në përputhje me këto ligje. Së treti, rregullat dhe direktivat e zvogëlojnë rendimentin ekonomik, që përbën nj kosto për ekonominë në përgjithësi. Llogaritet që vetëm 100 rregullat dhe direktivat me barrën më të madhe i kushtojnë Britanisë £33.3 miliard çdo vit.
Një kosto tjetër për Britaninë është “pagesa e anëtarësisë”, një vlerë neto prej £13 miliard pasi të merret parasysh sa ia kthen BE-ja me shpenzimet e saja. Një studim i referohet edhe “tarifës së fshehur” që i vilet Britanisë nga burokracia, shpërdorimi, mashtrimi dhe faktorë tjerë që e qojnë koston e përgjithshme të anëtarësimit në £65.7 miliard. Jashtë BE-së Britania do ta kishte gjithashtu fleksibilitetin e përcaktimit të TVSh-së dhe reformimin e ligjeve të punës.
Se a është më mirë për Britaninë të mbetet apo ta lë BE-në varet nga shkalla sa ajo i ruan përfitimet e BE-së dhe sa i largon kostot. Nëse Britania mbetet në BE për t’i shijuar përfitimet, duhet të sigurohet që ato nuk tejkalohen nga kostot. Për më tepër, ajo duhet të bëj përpjekje të vazhdueshme për ta reformuar BE-në – diçka që mund të bëhet më mire përbrenda se sa nga jashtë.
Nëse Britania e lë BE-në, a mundet ajo të negociojë marrëveshje te tregtisë së lirë të mira aq sa është tregu i përbashkët? Me shumë gjasë jo. Por ndoshta një marrëveshje tregtare jo ideale do të arsyetohej nëse Britania nuk përballet më me kostot e BE-së.
Një marrëdhënie me BE-në ngjashëm si ajo e Zvicrës dhe Norvegjisë është imagjinuar shpeshherë nga kundërshtarët e BE-së. Por Britania prapë do të përballej me ligjet e BE-së për standardet e eksportit, partnerit të saj kryesor tregtar, si dhe është e paqartë nëse BE-ja do ta lejonte Britaninë të zgjedhë cilat rregulla i pëlqejnë.
Sido që të ndodhë, pasojat do të jenë të thella për kontinentin kur BE-ja është në rrugë të vështirë në përpjekje për ta ruajtur ekzistencën.
