Merita e madhe e Ollurit është pikërisht ajo që na bën të marrim frymë me tregimet e tij. Këtë thellësi të brendshme, ai e bën atë sikur të ishte një erë, e cila vendos të marrë me vete pasojat e fundit të dimrit. Fjalët e tij nuk janë asnjëherë të parëndësishme dhe ndoshta edhe për shkak të kësaj, nuk janë kurrë të tepërta. Ndjell vetë një histori, një rrëmujë, një thellësi prej tragjedive dhe dramave.
Titulli i artikullit nuk është një mësymje e fuqisë së të shkruarit apo një titull për të tërhequr vëmendjen e lexuesit, por është bashkim i dy tregimeve të shkurtra “Bartësi i shpirtrave në mërgim” dhe “Panairi i ëndrrave”. Shkrimtari kosovar Adil Olluri vjen me përmbledhjen e tregimeve të shkurtra “Panairi i ëndrrave. Është vepra e parë e shkrimtarit e përkthyer në gjuhë italiane, dhe është botuar nga shtëpia botuese “Ensemble” në Romë. Kjo shtëpi ka një rol udhëheqës dhe shumë aktiv në prezantimin e letërsisë shqipe në Itali, në sajë të kontributit thelbësor të poetit Gëzim Hajdari, që për shumë vite në Itali është shndërruar në një urë lidhëse midis dy gjuhëve dhe dy kulturave.
Në bashkimin e dy titujve u shtua folja viziton jo vetëm për të ndërtuar titullin hyrës, por sepse ky është një libër që na fton të guxojmë me fjalët. Na fton për të sfiduar dhe për të shkruar një studim më të thellë nga ato që mund të shkruhen.
Ky është një paradoks midis gjuhës dhe asaj çfarë kufijtë e gjuhës nuk mund të përfaqësojnë, e ku kërkohet fuqia narrative e këtyre tregimeve të shkurtra por shumë intensive.
Natyrisht, si nuk mund të ishte, këto tregime flasin për një tokë të Kosovës, për luftën e tmerrshme për pavarësi në skenën e historisë disa vjet më parë dhe lidhur thellësisht me shkrirjen e kulturave dhe grupeve etnike që përbëjnë Ballkanin dhe që çuan në historinë e trazuar dhe shpesh tragjike të këtij rajoni. Për imagjinatën italiane dhe jo vetëm, fjala Ballkan tani është sinonim i kaos-it, rrëmujë e pazgjidhshme e kulturave, historive dhe interesave të destinuara për të luftuar përgjithmonë, që të mos ketë kurrë paqe. Dhe ju e dini, kur ai evokon kaosin, kërkon vetëm të marrë vëmendjen për të hedhur dritë mbi kaosin e vërtetë. Ndoshta për këtë arsye, margjinalizimi i kulturave dhe historive të tjera, që janë sigurisht të përhapura, në praktikë të bëhet pikërisht Ballkani shkak. Kaosi “Ballkan” duket i justifikuar për mungesën e interesit, mungesa e vëmendjes kulturore, pretendimin absurd se në fund të fundit nuk ka asgjë për të kuptuar me të vërtetë dhe sidomos asgjë për të mësuar në një histori kaq të trazuar.
Merita e madhe e Ollurit është pikërisht ajo që na bën të marrim frymë me tregimet e tij. Këtë thellësi të brendshme, ai e bën atë sikur të ishte një erë, e cila vendos të marrë me vete pasojat e fundit të dimrit. Fjalët e tij nuk janë asnjëherë të parëndësishme dhe ndoshta edhe për shkak të kësaj, nuk janë kurrë të tepërta. Ndjell vetë një histori, një rrëmujë, një thellësi prej tragjedive dhe dramave.
Olluri është mjeshtër, që është në gjendje për ta gjetur një imazh, një ëndërr apo një skenë të tmerrshme të luftës me pak fjalë. Ndonjëherë pa dhënë asgjë për estetikën e tregimit, sikur të ishte një piktor impresionist i vetëdijshëm për kapjen e një moment të destinuar që të mos ndodhë përsëri. Çdo histori e vetme bëhet një perlë që detyron mendjen e lexuesit për të mos e lënë atë. Një premtim i cili është si një jehonë e largët dhe diçka dramatike, madje e evokuar nga distanca me anë të fjalëve. Historia, tregimet, dramat e një tokë të torturuar, vijnë në tregimet Olluri të zbutura nga humanizimi i tyre.
Të jetosh me çdo karakter të këtyre tregimeve është sikur ta kapësh atë për dore dhe ta dërgosh në një sfidë të pariparueshme. Ju do të doni të merrni një “stilolaps” dhe të vazhdoni, vazhdoni të shkruajnë, të kërkoni fjalën, historinë, gjestin që të kthen një ndjenjë, kufiri që e bën atë realitet të pranueshëm, që e bën të qëndrueshme zhvillimin e ngjarjeve.
E papranueshme dhe e pakuptimtë që për këtë arsye nuk mund të zhvillohet vërtetë nga ata që e përjetojnë atë, ai i referohet një të “padukshme”, e cila ka karakteristikat e saj që nuk mund të transmetohet. Olluri e ndërton rrëfimin në mënyrë efektive, me fjalë të sakta, pa bërë kompromis. Një vështrim që gjithmonë i kthen fjalët në modestinë e tyre origjinale dhe ndoshta në dritën e realizimit të hidhur se fokusi i jetës ka të ngjarë që gjithmonë të mbetet i paprekur dhe i palexueshëm./KultPlus.com
